Schooljudo.nl

Uit cijfers van het CBS (2018a) blijkt dat in 2017 slechts 55% van de basisschoolkinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar voldoende beweegt volgens de richtlijnen van de Gezondheidsraad. De Inspectie van Onderwijs deelde in 2018 cijfers over de afnemende bewegingsvaardigheden van basisschoolkinderen. In het onderzoek, wat werd uitgevoerd in 2016, bleken leerlingen van groep 8 minder te presteren op vijf van de acht onderdelen die ook in 2006 gepeild waren (Inspectie van het onderwijs, 2018). De bewegingsvaardigheden zijn ten opzichte van 10 jaar geleden achteruitgegaan.

Een andere conclusie van het onderzoek is dat in 10 jaar tijd weinig is veranderd in de aangeboden bewegingsactiviteiten. Tik- en doelspelen worden het meest aangeboden. Daartegenover worden bewegen op muziek en stoeispelen het minst aangeboden in de gymles (Inspectie van het onderwijs, 2018).

Ook Breedveld (2010) beaamt dat kinderen minder en minder goed bewegen in het dagelijks leven. In vergelijking met een kwart eeuw geleden zijn Nederlandse kinderen minder lenig, minder motorisch handig en beschikken ze over een minder goede conditie (Collard, 2010).

Met name kinderen uit een prioritaire doelgroep, te weten kinderen uit gezinnen met een lage SES (sociaal economische status) en van allochtone afkomst, bewegen minder (Hoogendoorn & De Hollander, 2016; TNO, 2010).

Sinds 2006 is door de Onderwijsinspectie ‘actief burgerschap en sociale integratie’ opgenomen in de kerndoelen van het onderwijs. Door de toenemende individualisering (CBS, 2017), bevolkingsgroei en culturele diversiteit (CBS, 2018b) wordt het belang van democratisch burgerschap en sociale integratie groter. Echter komt uit de Staat van het onderwijs (2019) naar voren dat Nederlandse kinderen minder burgerschapskennis en –vaardigheden hebben dan kinderen in vergelijkbare landen (Inspectie van het onderwijs, 2019). Onder burgerschap in het basisonderwijs wordt verstaan dat “leerlingen zorgdragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen en …zich leren te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen…” (Inspectie van het onderwijs, p. 8-9, 2016). Vaardigheden die onder “burgerschap en sociale integratie” vallen zijn: “Eigen mening met anderen bespreken. (…) Bijdragen aan het maken en uitvoeren van regels en afspraken in de klas en op school. (…) Zich in opvattingen en gevoelens van anderen inleven. Samenwerken met anderen ongeacht sociale, etnische en/ of culturele achtergronden.”(School en Veiligheid, z.d.)

In 2017 concludeerde de Onderwijsinspectie dat scholen wel aandacht besteden aan burgerschap maar dat dit weinig doelgericht gebeurt (Inspectie van het onderwijs, 2017).

Schooljudo is ontwikkeld voor alle basisschoolkinderen van 4 t/m 12 jaar.

Daarbij wordt onderscheid gemaakt in de volgende subdoelgroepen:

– Kinderen uit achterstandswijken

– Kinderen regulier en speciaal basisonderwijs (groep 3 t/m 8)

– Kleuters basisonderwijs (groep 1,2)

– Kinderen en jongeren speciaal onderwijs (4-18 jaar)

Voorbeelden van intermediaire doelgroepen zijn (vak)leerkrachten en directeuren van de school. Zij zijn niet direct de uitvoerders van het programma, deze ligt in handen van de Entertrainers en Waardenspecialisten, maar hebben wel een aandeel in de uitvoeringvan het programma. (Vak)leerkrachten van de deelnemende scholen stimuleren de kinderen om actief deel te nemen aan Schooljudo programma. Daarnaast maken ze gebruik van de Digitale Leeromgeving om de Schooljudo waarden ook in de klas te laten leven. Informatie hoe deze leeromgeving het best kan worden gebruikt krijgen zij tijdens de Waardenworkshop. Tijdens de Waardenworkshop zijn leerkrachten wel de primaire doelgroep. De leerkracht informeert de ouders over het Schooljudo programma, dit is optioneel. De directeur van een school is vaak degene die weloverwogen beslist om het Schooljudo programma te laten plaatsvinden op zijn/haar school.

Hoofddoel

Door judo in te zetten als middel levert Schooljudo een bijdrage aan de fysieke en sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind. Door middel van judo-, stoei- en spelvormen willen wij kinderen Skills for Life meegeven. De Skills for Life zijn de zeven Schooljudo waarden vertrouwen, samenwerken, respect, beheersing, weerbaarheid, discipline en plezier.

Subdoel

De volgende subdoelstellingen zijn geformuleerd:

– De doelgroep heeft kennis van verschillende judo- en valtechnieken en is na 8 lessen in staat om verschillende judo- en valtechnieken toe te passen op niveau van de witte band met gele tot oranje slip (fysieke vaardigheden);

– De doelgroep kan na 8 weken goed vallen op niveau van de gele band doordat valbreken vast onderdeel is van elke les (fysieke vaardigheid)

– De doelgroep beweegt intensief voor ten minste 45 minuten per les en verbetert hiermee de grond motorische eigenschappen kracht, coördinatie en lenigheid. (fysieke vaardigheden)

– De doelgroep kan na 8 weken beter reflecteren op zichzelf en op de ander tijdens en na een oefening/samenwerking door middel van de duimenfeedbackmethode (sociaal emotionele vaardigheden);

– De doelgroep kan 8 weken beter complimenten geven en ontvangen door middel van de Schooljudo schouderklop methode (sociaal emotionele vaardigheden);

Deze aangeleerde vaardigheden worden op de judomat direct in de praktijk gebracht en ook vertaald naar het klaslokaal en situaties buiten schooltijd. Het werven van nieuwe leden voor de lokale judoclubs, waar sommige Entertrainers werkzaam zijn, wordt gezien als een mooie bijkomstigheid maar is geen doel op zich.

Opzet van de interventie

Achtergrondinformatie judo en stoeien

In 1882 is judo bedacht als opvoedkundige onderwijsmethodiek door de Japanse pedagoog Jigoro Kano. Behalve een training van het lichaam was voor Kano ook de training van de geest en het continu streven naar het verbeteren van de persoonlijkheid een primair doel. Kano was ervan overtuigd dat uitoefening van het judo zou leiden tot het worden van een sympathiek(er) mens in een gezond(er) lichaam (Schooljudo, 2018). De morele code van judo is volledig in de sport verweven en bestaat uit acht waarden: respect, beleefdheid, oprechtheid, eer, zelfbeheersing, vriendschap, moed, en bescheidenheid (IJF, 2007).

Bij Schooljudo steken we de eeuwenoude filosofie van Jigoro Kano in een modern jasje en brengen we dit de school en het klaslokaal in. De morele code van judo is samen met Stichting Aandacht voor Pesten aangepast op kindniveau. Hieruit zijn onze zeven Schooljudo waarden ontstaan.

In Opvoeden door stoeien (2004) gaat Yos Lotens in op de verschillen en overeenkomsten tussen judo en stoeien. Judo- en valpedagoog Yos Lotens is ook de schrijver van het lespakket van Schooljudo dat de Entertrainers hanteren tijdens de lessen. Lotens (2004) geeft aan dat bij geen enkel ander spel of andere sport “het contact tussen de spelers zo maximaal is als bij stoeien en judo” (p. 15). Er is een verschil tussen speljudo en sportjudo waarbij speljudo vrijwel gelijk is aan stoeien. Judo is van oorsprong nooit bedoeld als wedstrijdsport, dit is veel later ontstaan (Lotens, 2004). Stoeien omschrijft Lotens (2004) als: “spel van wederzijds grenzen verkennen en verleggen, zowel geestelijk als lichamelijk, zowel bij jezelf als bij de ander (p. 18)”. Bij stoeien en speljudo is de prestatie onderschikt aan het spelen zelf. Je speelt samen, in tegenstelling tot sportjudo, waar je tegen elkaar speelt en de prestatie voorop staat. Kenmerken van zowel speljudo als sportjudo zijn: in balans blijven, uit balans brengen en de ander controleren of voorkomen dat je zelf gecontroleerd wordt. Om deze redenen is speljudo/stoeien het meest geschikt om zowel fysieke als pedagogische en sociale competenties mee te verweven (Lotens, 2004). Bij Schooljudo gaan we uit van de kenmerken en uitgangspunten die horen bij speljudo/stoeien. Wanneer we in dit verslag spreken van judo wordt speljudo bedoeld.

Opbouw interventie:

1. Aanvraag programma (zie aanvrager)
2. Voorbereidingsfase (organisatie programma)
3. Waardenworkshop voor team van leerkrachten door een waardenspecialist (1 uur)
4. Les 0 – Entertrainer introduceert zichzelf en het programma in alle schoolklassen (15 min per klas)
5. Lessen op de judomat: 8 weken lang ten minste 45 minuten Schooljudo les van een Entertrainer
6. Digitale leeromgeving: de klas heeft een jaar lang toegang tot de digitale omgeving om te werken aan de Schooljudo waarde die dat jaar centraal staat

Wie is de aanvrager?

Een aanvraag voor Schooljudo komt binnen via verschillende personen en instanties. Soms door middel van actieve acquisitie vanuit Schooljudo, soms vanuit de aanvrager zelf:

– Gemeenten: wethouders, beleidsmedewerkers en/of buurtsportcoaches

– School: directeuren, IB’ers of (vak)leerkrachten

– Schoolbestuur: bestuurders

– Judovereniging: Lesgever of eigenaar

Locaties en Uitvoering

Schooljudo BV voert de interventie Schooljudo uit met behulp van:

• Waardenspecialisten die de workshop voor het team van docenten verzorgen.
• Entertrainers die de lessen op de judomat verzorgen.
• Projectmanagers die de organisatie van A-Z verzorgen.
• Waardentransporteurs die de judomatten en judopakken naar de school brengen en weer ophalen.

De interventie kan worden uitgevoerd in ruimtes die groter zijn dan 77 m2 met een effen vloer. Er wordt een judomat van 60 m2 geleverd. Aan alle zijden van de judomat dient een meter uitloop te zijn. Denk aan:

• een gymzaal
• een speellokaal
• een leegstaand klaslokaal
• een (deel van een) sporthal
• een aula

Schooljudo is te allen tijde uitvoerder van de interventie. Om Schooljudo bij de doelgroep te krijgen moet het programma worden afgenomen. Om dit te bewerkstelligen wordt het programma het gehele jaar op verschillende momenten naar verschillende potentiële afnemers onder de aandacht gebracht. Schooljudo hanteert een marktgerichte werkwijze. Werving gebeurt middels en richting potentiële klanten op de volgende wijze:

Scholen

– Meerdere keren per jaar (minstens 6 keer) communiceert Schooljudo naar het merendeel van het basisonderwijs via een nieuwsbrief. Daarnaast zet Schooljudo social mediacampagnes in om het basisonderwijs te bereiken.

– Schooljudo is aanwezig op de belangrijkste beurzen en congressen voor het basisonderwijs.

– Schooljudo heeft een Sales team dat dagelijks scholen belt en verleidt tot deelname aan Schooljudo

– Gedurende het jaar zorgt Schooljudo voor diverse publicaties in onderwijs gerelateerde media, dit gebeurt zowel on- als offline.

Gemeenten

– Verspreid over vier keer per jaar wordt iedere gemeente in Nederland één keer aangeschreven. Nadat de gemeente een hardcopy brief of email hebben gekregen worden ze binnen twee weken gebeld om het programma onder de aandacht te brengen.

– Gedurende het jaar worden er verschillende netwerkbijeenkomsten bijgewoond door de projectmanagers van Schooljudo waar contact wordt gelegd met potentiële afnemers om het programma onder de aandacht te brengen.

– Gedurende het jaar worden verschillende specifieke breedtesport bijeenkomsten bijgewoond door de projectmanagers van Schooljudo waar contact wordt gelegd met beleidsmedewerkers om het programma onder de aandacht te brengen.

Over het algemeen kan er gesteld worden dat de groep klanten van Schooljudo in te delen is in:

– Scholen

– Schoolbesturen

– Gemeenten

Schooljudo treft veel inspanningen om haar programma onder de aandacht te brengen van deze potentiële klanten. Zo is er aandacht in landelijke en lokale media, en is er specifieke media (bv door facebook acties) gericht op diverse doelgroepen.

Ook bestaande klanten worden niet vergeten. Er wordt veel aandacht besteed aan relatiebeheer en de nazorg. Tijdens het programma wordt de afnemer regelmatig op de hoogte gehouden over de voortgang van het project. Na het programma vindt er een evaluatie plaats van het programma. Door middel van persoonlijk contact, een uitgebreide evaluatie en continu verbetering van het programma wordt de samenwerking met veel klanten verlengd.

Voor de organisatie heeft Schooljudo een stappenplan ontwikkeld waarin de projectorganisatie van stap tot stap is uitgewerkt. Voor alle stappen van de organisatie zijn standaarddocumenten beschikbaar die makkelijk kunnen worden aangepast aan de lokale organisatie. Door de projectorganisatie te standaardiseren kan het project eenvoudig en volledig worden uitgerold en worden geïmplementeerd door het hele land.

– Judopakken (judojas, judobroek en judoband)

– Judomatten (60 m2)

– Schooljudo lespakket en Entertrainershandleiding

– Docentenhandleiding

– Ouderinformatie

– Projectroosters met alle informatie voor de betrokkenen (school, Entertrainer, Waardenspecialist)

– Waardenposters voor in de klas: in te vullen door leerkracht en kinderen

– Digitale leeromgeving voor leerkracht en kinderen

– Diploma voor de kinderen (uitreiking tijdens de laatste les)

– Evaluatieformulieren in te vullen door directie en leerkrachten

Doelen, doelgroepen en aanpak zijn concreet en goed beschreven; de samenhang daartussen wordt goed weergegeven in de onderbouwing.
Het is realistisch dat de doelen binnen de gestelde looptijd met de beschreven aanpak behaald kunnen worden.

De interventie wordt veel uitgevoerd en deelnemers zijn enthousiast. Er zijn uitgebreide materialen voor de uitvoering beschikbaar. De materialen zijn duidelijk, verzorgd en aantrekkelijk. De professionele interventie-eigenaar draagt zorg voor kwalitatief goede lokale implementatie op een groot aantal locaties in het land.