Sociaal Vitaal en Sociaal Vitaal in Kleur
Om fysieke fitheid te verbeteren en eenzaamheid te verminderen bestaat het Sociaal Vitaal programma uit vier onderdelen, te weten (1) de werving van deelnemers, (2) het screenen op fysieke fitheid en eenzaamheid, (3) het aanbieden van een interventie waarin beweegactiviteiten worden gecombineerd een training van fysieke -, mentale -, sociale – en mentale weerbaarheid, gezondheidsvoorlichting en zelfmanagement oefeningen, en (4) de borging van de Sociaal Vitaal groepen. Voor de uitvoering is een handboek en bijlagen beschikbaar met specifieke documenten en protocollen. Sociaal Vitaal is theoretisch onderbouwd interventie. Hierbij is gebruik gemaakt van kennis en inzichten in de oorzaken van fysieke kwetsbaarheid en eenzaamheid, de toepassing van werkingsmechanismen om deze oorzaken aan te pakken en onderzoek te doen naar de werking ervan. Onderzoek naar Sociaal Vitaal en Sociaal Vitaal in Kleur heeft een aantoonbaar toename in fysieke fitheid en afname in eenzaamheid opgeleverd.
Naast het programma Sociaal Vitaal voor senioren met een Nederlandse achtergrond, is er een aangepaste versie van het programma voor senioren met een migratieachtergrond ontwikkeld. De aanpak van Sociaal Vitaal in Kleur is op vier onderdelen aangepast aan de doelgroep senioren met een migratieachtergrond. In de eerste plaats is 55 jaar en ouder als leeftijdsgroep voor Sociaal Vitaal in Kleur aangehouden. In de tweede plaats worden senioren met een migratieachtergrond via het eigen migratienetwerk, zoals ontmoetingsgroepen, netwerkcontacten en de eerstelijnsinstellingen geworven. In de derde plaats is het programma inhoudelijk aangepast aan de culturele gewoonten en wensen van de senioren met een migratieachtergrond. Tot slot wordt vanwege het lage inkomen van de deelnemers met een migratieachtergrond geen eigen bijdrage gevraagd.
Doelgroep
Senioren van 65-85 jaar, met bewegingsarmoede, een laag inkomen, die fysiek kwetsbaar zijn, die zich eenzaam voelen en een geringe weerstand hebben om te kunnen omgaan met veroudering. Sociaal Vitaal in Kleur is gericht op senioren met een migratieachtergrond van 55 jaar en ouder.
Doel
Sociaal Vitaal streeft het verbeteren van de fysieke fitheid en het verminderen van eenzaamheid na.
Aanpak in het kort
Het Sociaal Vitaal programma bestaat uit de werving van deelnemers, het screenen op bewegingsarmoede, met meten van fysieke fitheid en eenzaamheid en het aanbieden van een veelzijdig beweegprogramma met specifieke lessen voor weerbaarheid. Tijdens de koffie worden gezondheidsvoorlichting en zelfmanagement oefeningen aangeboden. Het programma wordt geborgd.
Materialen
Er is een handboek voor de uitvoering van Sociaal Vitaal geschreven met een aanpak en stappenplan voor de werving, de screening, de opzet het programma en de borging. Aanvullend zijn er zeven bijlagen beschikbaar, zoals (1) een werkmap met formulieren, documenten en brieven, (2) een scholingsmap voor docenten, (3) een wervingsprotocol, (4) een fitheidsprotocol, (5) een werkmap programma, (6) een borgings- en continueringsprotocol, en (7) een kwaliteits- en borgingsprotocol.
Organisatie en locatie
Sociaal Vitaal kan, afhankelijk van de omvang van de doelgroep, in een of meerdere wijken/dorpen van een gemeente uitgevoerd worden. In de praktijk worden ook wel meerdere projecten tegelijkertijd worden uitgevoerd. In dat geval worden niet 1000-1400 senioren per brief benaderd maar veelvoud daarvan, bijvoorbeeld 3000-4200 senioren.
In de praktijk kunnen gemeenten, huisartsen, welzijnsinstellingen, lokale sportorganisaties, provinciale sportorganisaties, buurtsportcoaches, NOOM en de stichting GALM het initiatief nemen om Sociaal Vitaal projecten uit te voeren.
Voor de uitvoering van Sociaal Vitaal projecten wordt lokaal een projectgroep samengesteld waarin de gemeente, de lokale welzijnsinstelling, de thuiszorg, buurtsportcoach(es), de GGD, praktijkondersteuners (POH), wijkverpleegkundige, de buurt – of dorpsvereniging, de provinciale sportraad, de stichting GALM en vertegenwoordigers van lokale zelforganisaties van migranten en het NOOM worden betrokken.
Voor de uitvoering van het programma zijn zalen nodig waarin 15-20 mensen kunnen bewegen. Bij voorkeur wordt een gymzaal of sporthal gebruikt. Maar het is ook mogelijk om buurthuizen, kerkgebouwen, verzorgingshuizen, sportkantines, oefenzalen van fysiotherapeuten of ziekenhuizen de lessen aan te bieden.
Meer informatie
- Uitgebreide beschrijving Sociaal Vitaal en Sociaal Vitaal in Kleur
over o.a. randvoorwaarden voor een goede uitvoering, de kosten en resultaten van de procesevaluatie.
Erkenning
- Niveau: Eerste aanwijzingen voor effectiviteit
- Datum erkenning: 04 april 2023
