Beleids- en organisatielandschap van sporten en bewegen voor ouderen (2022)

In Nederland zijn veel partijen die zich direct of indirect inzetten voor sporten en bewegen door ouderen. Maar er is geen partij die zich opwerpt als ‘dé sportorganisatie van en voor ouderen’. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Mulier Instituut naar het beleids- en organisatielandschap van sporten en bewegen voor ouderen.

De meeste sportorganisaties hebben wel aandacht voor ouderen, maar hebben ouderen niet als primaire doelgroep. Organisaties buiten de sport die zich richten op ouderen(beleid) besteden soms aandacht aan sporten en bewegen, maar zien dit niet als hun hoofdtaak. Ouderen hebben specifieke wensen en behoeften als het gaat om sporten en bewegen. Specifieke aandacht voor deze doelgroep is daarom van belang.

Samenhang en afstemming niet altijd aanwezig
Lokaal werken beleidsmedewerkers sport en buurtsportcoaches vaak samen met andere beleidsterreinen en met sport-, welzijns- en zorgorganisaties in de wijk. Op landelijk, provinciaal en regionaal niveau is vaak geen of minder afstemming tussen verschillende partijen als het gaat om sport- en beweegstimulering van ouderen. Meer samenwerking en afstemming is wenselijk, zodat kennis en (financiële) middelen efficiënter ingezet kunnen worden.

Specifieke aandacht voor ouderen vooral in lokaal beleid
Iets minder dan de helft van de gemeenten heeft specifieke beleidsdoelstellingen voor het stimuleren van sporten en bewegen onder ouderen. Daarnaast is er aandacht voor ouderen in de uitvoering van lokale sportakkoorden.

In het landelijke sport- en beweegbeleid, zoals het Nationaal Sportakkoord en de Brede Regeling Combinatiefuncties, is wel aandacht voor ouderen, maar ontbreekt het aan specifieke doelstellingen voor ouderen.

Vooral bij ondernemende sportaanbieders specifiek aanbod voor ouderen
Ouderen kunnen op veel verschillende plekken sporten en bewegen, zoals bij sportverenigingen, commerciële aanbieders en sociaal-culturele instellingen. Vooral commerciële aanbieders, zoals zwem- of fitnesslocaties, hebben specifieke openingstijden of specifiek aanbod voor oudere sporters. Bij sportverenigingen doen ouderen vaak mee in het reguliere aanbod.

Er is nog weinig zicht op het aanbod dat zich richt op ongeorganiseerd sporten en bewegen door ouderen. Dat gaat bijvoorbeeld om apps, wandel- of fietsroutes of sporten en bewegen in informeel groepsverband.

Deskresearch, online vragenlijsten en interviews
Voor dit onderzoek, dat is uitgevoerd met subsidie van het ministerie van VWS, is gebruik gemaakt van (online) (beleids)documenten, informatie van websites van organisaties en wetenschappelijke literatuur. Daarnaast zijn de resultaten gebaseerd op online vragenlijsten en interviews met beleidsmedewerkers sport, buurtsportcoaches, sportverenigingen, sportbonden en andere sport- en beweegprofessionals.