De zondebok in de klas (1988)

Sommige leerlingen worden veel getreiterd. Zij fungeren als zondebok, een weerloos mikpunt voor de agressie van klasgenoten. Dit verschijnsel komt vaker voor dan we meestal denken en het psychisch en fysiek geweld is vaak harder dan we ons kunnen voorstellen. Dit zondebok-fenomeen wordt beschreven. Aan de hand van interviews met slachtoffers en daders wordt duidelijk hoe het zich in de dagelijkse praktijk afspeelt. Op school is het een groepsverschijnsel. Het komt voor als het evenwicht in de onderlinge verhoudingen verstoord wordt. Dat kan gebeuren door voorvallen binnen de groep zelf of door ingrepen van buitenaf. Het verstoorde evenwicht leidt tot frustratie en die weer tot agressie. Als noch frustratie, noch agressie gekanaliseerd kunnen worden, zoeken deze een uitweg in vijandig gedrag tegenover een weerloos en onschuldig slachtoffer. Hoe met dit verschijnsel om te gaan? Wanneer het voor de ogen van de docenten gebeurt, kunnen zij trachten het in te dammen: een curatieve aanpak. Het probleem zit echter dieper. Alleen een preventieve aanpak kan duurzaam effect hebben. Voor beide vormen worden concrete suggesties en werkwijzen voorgesteld.