Discriminatie in het voetbal (2023)

Meer dan de helft van de voetbalscheidsrechters signaleert wel een discriminerende uitingen. Maar slechts 4 procent heeft hiervan wel eens melding gedaan. Dat blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut samen met de Centrale Organisatie van Voetbal Scheidsrechters (COVS).

Discriminatie melden zien scheidsrechters als een uiterste maatregel. Daarnaast hebben ze het idee dat structureel bestraffen van discriminerende uitingen lastig te handhaven is.

Meeste uitingen over seksuele voorkeur en huidskleur/herkomst
Scheidsrechters horen het vaakst discriminerende opmerkingen of scheldpartijen over seksuele voorkeur (49%). Daarna volgen racistische (39%) en seksistische discriminatie (24%).

Discriminatie (h)erkennen punt van aandacht
Hoewel de meerderheid discriminerende uitingen meemaakt, zegt meer dan de helft van de scheidsrechters nooit getuige te zijn van discriminatie. Ze (h)erkennen de uitingen dus niet altijd als discriminatie. Dat komt mede doordat bepaalde uitingen (o.a. ‘homo’ als scheldwoord) normaal geworden zijn in het voetbal.

Veel draagvlak voor aanpak, weinig behoefte aan meer kennis
Onder scheidsrechters is er veel draagvlak voor aandacht voor en maatregelen tegen racisme en discriminatie. Ze zien bestraffen daarbij als een belangrijke maatregel. Tegelijk is er weinig draagvlak voor vergroting van hun eigen kennis op dit gebied.

Normverandering nodig
Om discriminatie aan te pakken is een normverandering in het voetbal nodig. Scheidsrechters zijn daarbij belangrijke, maar niet de enige actoren. Ook de inzet van onder meer bestuurders en trainers is nodig om een norm te creëren waarbij discriminatie ontoelaatbaar is.

Kennis, bespreekbaarheid en consequente aanpak noodzakelijk
Een aantal stappen op het gebied van arbitrage kan helpen om discriminatie in het voetbal tegen te gaan:

• Vergroot de kennis over het stappenplan discriminatie. Veel scheidsrechters kennen dit nog niet.
• Ontwikkel een aanpak voor ‘kleinere’ discriminatie-incidenten. Een officiële melding maken vinden scheidsrechters in de praktijk namelijk vaak te ver gaan.
• Vergroot de bespreekbaarheid van en kennis over verschillende vormen van discriminatie.
• Zorg voor consequenter handelen bij discriminatie in het betaald voetbal. Dit heeft namelijk een voorbeeldfunctie voor het amateurvoetbal.

Vragenlijsten en focusgroepen
Het Mulier instituut heeft in samenwerking met de COVS een online vragenlijst opgesteld. De COVS heeft die verspreid onder haar leden. 632 arbitragefunctionarissen vulden de vragenlijst in. Daarnaast zijn twee online focusgroepen gehouden met in totaal zeven arbitragefunctionarissen.