Diversiteit in sportbesturen voordelig voor sportclubs (2016)

In het kader van de samenwerking tussen CIOSNL en Kenniscentrum Sport brachten maandag 21 maart speciaal geselecteerde studenten van de vijf CIOSSEN in Nederland een bezoek aan Ede. Deze 3e en 4e jaars studenten volgden bij het Kenniscentrum Sport een masterclass verzorgd door experts over diversiteit en cultuur. In de maanden april en mei krijgen deze studenten ook nog masterclasses over sport en bewegen en de moderne sportvereniging en sport en bewegen in de nieuwe wereld van de jeugd en ouderen.

Wat is cultuur?

Wat is cultuur? Willie Westerhof van Kenniscentrum Sport en Monique Hampsink van Huis voor Beweging deponeren de vraag aan het begin van de masterclass, maar het is een vraag waar de CIOS-studenten niet direct een antwoord op hebben. Eten, tradities, normen en waarden zijn antwoord die gegeven worden. Eigenlijk heeft elk gezin of elk huishouden wel zijn eigen cultuur. Maar mondiaal gezien leven we in Nederland in een individualistische cultuur, waar bijvoorbeeld ontplooiing van het individu centraal staat, eerlijkheid erg belangrijk is en we veel waarde hechten aan persvrijheid. Aziatische en Latijns-Amerikaanse landen scoren juist hoog op collectivisme. Familie en gemeenschap zijn zeer belangrijk en gastvrijheid is een groot goed. Er bestaan dus grote verschillen tussen bevolkingsgroepen.

In Nederland leven mensen uit een individualistische cultuur en mensen uit een collectivistische cultuur door elkaar. Bij bijvoorbeeld sportverenigingen zie je zowel autochtonen als allochtonen jongens en meisjes en mannen en vrouwen op de sportvelden. Mede omdat er door de overheid meer maatschappelijke betrokkenheid wordt verwacht van sportorganisaties, en sportverenigingen zich steeds meer richten op nieuwe doelgroepen is cultuurverandering in die organisatie onvermijdelijk. Die cultuurverandering heeft betrekking op alle geledingen binnen een sportorganisatie: op de leden, op de trainers en op de bestuurders.

Diversiteit sportorganisaties

Om hun maatschappelijke rol te kunnen spelen, is het wenselijk dat een sportorganisatie een afspiegeling vormt van de samenleving. Alleen dan is bijvoorbeeld een sportvereniging de ongekleurde, onbevooroordeelde organisatie waarin iedereen zich thuis kan voelen. Idealiter betekent dit dat verschillende doelgroepen uit een gemeenschap al op diverse niveaus binnen een vereniging actief zijn. De praktijk is echter anders. Vaak vormen sportverenigingen helemaal nog geen afspiegeling van de samenleving en al helemaal niet in alle geledingen. In de sportbesturen is diversiteit vaak niet terug te vinden, terwijl divers samengestelde besturen het juist beter doen.

Competenties

In sportbesturen is de diversiteit qua competenties veel belangrijker dan de samenstelling. Want hoe meer competenties binnen een bestuur beschikbaar zijn, hoe makkelijker zo’n bestuur uiteenlopende problemen kan oplossen. Diversiteit in competenties betekent dat alle verschillende kwaliteiten van mensen optimaal worden benut. Dat leidt tot meer creativiteit en daadkracht!

Het grappige is dat voldoende spreiding van competenties haast vanzelf ook diversiteit met zich meebrengt. Er zijn immers typisch mannelijke en typisch vrouwelijke competenties. En hoewel vrouwen mannelijke competenties kunnen hebben, en andersom, zal streven naar het hele competentiespectrum tot een gezonde mix van mannen en vrouwen leiden.

Vergelijkbare redenaties gelden voor competenties als ‘Kennis van de Marokkaanse gemeenschap’ of ‘Kennis van de jeugdcultuur’. Sturen op de competenties, op de kennis en de expertise die een vereniging als geheel nodig heeft, leidt dus haast per definitie tot een goede afspiegeling van het ledenbestand.

‘ Mensen met verschillende competenties vullen elkaar aan en hebben elkaar nodig om tot goede resultaten te komen’

Lichaamsbouw

Vaak kun je door goed naar iemand te kijken en de juiste vragen te stellen al zien welke karaktereigenschappen iemand heeft. Dat betoogt Monique Hampsink van Huis voor Beweging. Monique ‘analyseert’ een aantal studenten en kan aan de hand van de lichaamsbouw al veel zeggen over karakterstructuur. Het is een eye-opener voor veel studenten, die veelal werkzaam zijn als trainer bij een sportvereniging of in een gym.

Net als dat de studenten na het volgen van de Masterclass beter begrijpen dat verschillende mensen met verschillende persoonlijkheden juist goed is als je een groep gaat vormen. “Het gaat er om de juiste mix van mensen te zoeken”, aldus Monique. Volgens haar dringt dit besef ook langzaam door binnen de sportcultuur. “De sportcultuur is bezig te veranderen. Desondanks gaat het nog jaren duren voordat vrouwen topposities in de sport gaan bekleden. Het belangrijkste is dat mensen met verschillende competenties elkaar aanvullen en elkaar nodig hebben om tot goede resultaten te komen.”

Toolbox

In de praktijk blijkt het lastig om de samenstelling en het functioneren van het bestuur bespreekbaar te maken. NOC*NSF biedt de oplossing en heeft samen met NISB, de voorloper van Kenniscentrum Sport, en een aantal sportbonden de gereedschappen voor Bestuurlijke Vernieuwers ontwikkeld om verenigingsondersteuners daarbij een handje te helpen. De gereedschappen zijn digitaal beschikbaar via de websites van Kenniscentrum Sport, NOC*NSF en de sportbonden.