Kennis delen en ontwikkelen met de praktijk (2015)
Aanleiding
Ouderen die in zorginstellingen verblijven bewegen veel te weinig. Meer bewegen levert voor deze doelgroep gezondheidswinst, meer zelfredzaamheid en een hogere kwaliteit van leven op. Redenen voor de Inspectie voor de GezondheidsZorg (IGZ) en voor zorgcentra om preventief bewegen tot structureel onderdeel van de zorg voor ouderen te maken.
De ‘werkplaats’
Vilans en NISB hebben een projectvoorstel ingediend bij ZonMW en gehonoreerd gekregen met als titel ‘Werkplaats meer bewegen, minder zorgen’. Dit project loopt het hele jaar 2015 en binnen het project ondersteunen we een (grote) zorgorganisatie met intramurale (en indien mogelijk ook extramurale) zorg bij de implementatie van beweegstimulering. Vilans en NISB duiken in de lokale situatie en reiken kennis, tools en goede voorbeelden aan. Medewerkers van de zorgorganisatie kijken vanuit de eigen praktijk en doelstellingen wat hen verder helpt. Zo ontstaat een praktijkgerichte en –getoetste implementatiewijzer waar alle zorgcentra in Nederland vanaf 2016 gebruik van kunnen maken.
Belang van bewegen voor ouderen
Het aantal ouderen neemt de komende decennia sterk toe, van 2,8 miljoen in 2013 naar 4,7 miljoen in 2060. Het aantal ouderen dat een beroep moet doen op langdurige zorg neemt hiermee naar verwachting toe. Aan de andere kant bewegen ouderen die in zorginstellingen verblijven veel te weinig: van de bewoners van verzorgingshuizen is driekwart inactief, in verpleeghuizen geldt dit zelfs voor 9 van de 10 bewoners. Wie niet actief beweegt, heeft een grotere kans op incontinentie, botontkalking en valincidenten met letsel. Dementerenden in zorginstellingen die te weinig bewegen, hebben een verstoord dag-nacht ritme en zijn onrustiger. Bovendien heeft inactiviteit een negatieve invloed op het cognitief functioneren van ouderen. NISB presenteert in een themadossier ‘Bewegen in en rond woonzorgcentra’ de effecten van bewegen uitgebreid.
Bouwstenen IGZ voor ‘Preventief bewegen’
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) benoemt in de publicatie ‘Staat van de gezondheidszorg 2012’ de noodzaak dat preventief bewegen een structureel onderdeel van de zorg voor (dementerende) ouderen in zorginstellingen wordt. IGZ ontwikkelde met het werkveld en op basis van literatuuronderzoek in 2012 de bouwstenen voor bewegen als onderdeel in verantwoorde ouderenzorg. Zorg die de gezondheid en het welzijn van de cliënt bevordert, is een aandachtspunt voor de inspectie. De mate waarin de cliënten ondersteund worden bij bewegen is hiervan een onderdeel.
Nu al het Stappenplan Preventief Bewegen in de ouderenzorg
NISB ontwikkelde eerder een stappenplan, dat als input wordt meegenomen in de te ontwikkelen implementatiewijzer. Opgezet vanuit de ervaring dat je bewegen het beste kunt implementeren in de eigen organisatie als je werkt volgens een stappenplan. Hoewel er een logica zit in de opeenvolgende stappen hoeft het proces niet altijd bij 1 te beginnen en bij 6 te eindigen. Dit stappenplan is nu al te gebruiken door zorgcentra die aan de slag gaan met ‘preventief bewegen’. Vanaf 2016 kan iedereen aan de slag met de implementatiewijzer ‘Meer bewegen, minder zorgen’.