Manifestaties van de vrijheid des geestes (2012)

Wie van enige afstand de ontwikkeling van het cultuurbeleid en het sportbeleid bekijkt, moet vaststellen dat de overheid op het terrein van de cultuur haar vanzelfsprekende financiële betrokkenheid ter discussie heeft gesteld, terwijl zij op het terrein van de (top)sport haar traditioneel afzijdige houding heeft laten varen. Aan die bestuurlijke kentering ligt een heel complex aan factoren ten grondslag, maar ook een duidelijke politieke stellingname. We hoeven niet verder te kijken dan het VVD-verkiezingsprogramma ‘Orde op zaken’ uit 2010 en het regeerakkoord ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’ van het kabinet-Rutte om te kunnen constateren dat het liberale smaldeel in de Nederlandse politiek beide trends niet alleen toejuicht maar ook mogelijk heeft gemaakt. Omdat cultuur en sport voor de gemiddelde burger vrijetijdsactiviteiten zijn, vormen van vermaak, rijst de vraag hoe de gewijzigde taakopvatting van de overheid op de terreinen van cultuur en sport zich verhoudt tot de liberale staatsopvatting. Dit geschrift is een verkenning naar de grondslagen van een liberaal cultuur- en sportbeleid. Het biedt een kritische bespreking van veelgehoorde legitimatiegronden voor overheidsbemoeienis met twee in essentie maatschappelijke activiteiten. Daarnaast wordt vanuit liberale invalshoek gekeken naar onder meer erfgoed, de kunsten, doneren aan cultuur, sportieve ambities, leefstijlbeleid en bewegingsonderwijs, gevolgd door aanbevelingen voor de politieke praktijk.